سلام اسماعیل محمدی هستم و اینجا من مانا است. با معرفی یک کتاب دیگر خدمت شما هستیم.

کتابی که می‌خواهم معرفی کنم “معنای زندگی” اثر آقای ویل دورانت است. آقای ویل دورانت یک فیلسوف جهانی است که آثار بسیار ارزنده‌ای دارد و ۹۶ سال عمر کرده است و خیلی حرف برای گفتن دارد. اگر موافق باشید این کتاب را با هم نقد و بررسی کنیم.

سیر کلی کتاب معنای زندگی:

کتاب معنای زندگی اثر آقای ویل دورانت در واقع سه بخش دارد:

• بخش اول آقای ویل دورانت رابطه زندگی بشر را با مذهب، علم و تاریخ بررسی کرده است. یک نامه به مشاهیر برجسته جهان در حوزه های مختلف نوشته است و از آنها خواسته معنای زندگیشان را بگویند.
• در بخش دوم کتاب پاسخ‌هایی که این مشاهیر به نامه داده بودند را می‌آورد.
• و در بخش سوم که بخش پایانی کتاب هست نظر خودش را در مورد همان سوال‌هایی که از دیگران در مورد معنای زندگی پرسیده بود مطرح می‌کند. این سیر کلی کتاب است. اما برویم و بخش اولش را ببینیم.

الف)یک نامه به مشاهیر:

آنجایی که در مورد رابطه جامعه با مذهب نظرشان را اعلام می‌کنند به این صورت می نویسند که:

«خدا که زمانی تنها تسلای کوتاه ما بود و از شر رنج و عذاب به او پناه می‌بردیم از خاطره ها محو شده است و هیچ تلسکوپ و میکروسکوپی پیدایش نمی‌کند.»

ادامه می‌دهد و اثبات می‌کند که خدا و مذهب دیگر به درد نمی‌خورد و راهگشا نبوده و بعد می‌آید به بحث علم می‌پردازد و می‌گوید حالا که مذهب به درد نخورد به سراغ علم می‌رویم:

«زمانی که قرن هجدهم پایه‌های قرن نوزدهم را استوار می‌کرد همه چیز را مشروط به یک شرط کرد. جایگزینی مذهب با علم، با این وعده که علم به زودی ثروت به بار خواهد آورد و انسان را خوشبخت خواهد کرد. با این وعده که علم به زودی حقیقت را آشکار و انسان را آزاد خواهد کرد.»

در جای دیگری از کتاب در مورد علم می‌گوید:

«این علمی که ظاهراً به هرچه دست بزند او آن را خواهد کشت. روح را در مغز، زندگی را در ماده،  شخصیت را در مواد شیمیایی و اراده را در سرنوشت خلاصه می‌کند.»

در کل می‌گوید به این دلیل و به این دلیل علم هم به درد این بشریت نخورد و سراغ بحث بعدی که تاریخ باشد می‌رود. می‌گوید حالا که مذهب و علم به درد نخورد ببینیم تاریخ چه خواهد کرد.می‌گوید:

«قرن نوزدهم همانطور که عصر علوم بود عصر تاریخ هم بود. آتش دانستن واقعیت ها با خشم نسبت به گذشته هم نوا شد.»

و جلوتر می‌رود و می‌گوید این بحث اخترشنا‌س ها و تاریخ شناس ها و این کشف واقعیت الکی است و به درد مردم نخوردند و خلاصه ی این سه بحثش (درمورد دین و علم و تاریخ) را در نامه‌اش به مشاهیر می‌آورد و در انتهای نامه‌اش این را خطاب به مشاهیر می نویسد که:

«یک لحظه از وقتتان را به من بدهید و بگویید زندگی برای شما چه معنایی دارد؟ چه چیز باعث می‌شود به راهتان ادامه دهید؟ مذهب چه کمکی به شما می‌کند؟ البته اگر اصلا کمکی می‌کند. منابع الهام بخش و انرژی بخش شما کدام ها هستند؟ هدف و محرک شما برای زحمتی که می‌کشید چیست؟ تسلا و شادی را در کجا می‌یابید؟ و دست آخر گنج های شما در کجا پنهان‌اند؟»

این نامه را می‌فرستد و افراد مشهوری پاسخ می‌دهند. آقای گاندی هم یکی از این افراد بوده است.

ب)پاسخ مشاهیر:

همانطور که گفتیم بخش دوم به پاسخ مشاهیر مربوط می شد. مشاهیر و فرهیختگان و نوابغ را دسته بندی کرده است: دانایان کلام، بازیگران ، هنرمندان ، دانشمندان ، فرهیختگان، پیروان ادیان ، توضیحات سه زن و افکاری از یک زندانی.

از ابتدا که شروع می شود معمولاً افراد نسبت به دین و علم گارد گرفته‌اند و ناکارآمد می‌دانند و هم نظر هستند با آقای ویل دورانت ، تا اینکه به پیروان ادیان می‌رسد که ورق بر می‌گردد و کل این بخش تمام می‌شود که البته فصل یازدهم از بخش دوم درباره افکاری از یک زندانی است که واقعاً شاید بگویم بین تمام پاسخ هایی که داده شده پاسخ های این فرد زندانی بسیار کارآمد است و توصیه می‌کنم حتماً پاسخ ایشان را ببینید. خیلی دقیق و عالی هست.

ج)نکته نامرئی بخش دوم:

یک نکته خیلی جالبی که می‌شود گفت که شاید در بخش دوم نامرئی باشد این است که علی‌رغم آن چیزی که درمورد مذهب گفته شده بود وقتی سیر کلی بخش دوم را که پاسخ افراد هست را می‌بینی متوجه می‌شوی ظاهراً کسانی که رابطه خوبی با مذهب و خدا دارند ، شادتر هستند، متن نوشته‌شان شادتر و امیدوارتر ست و هدفمندتر جلو می‌روند. این نکته خیلی مهمی است. نمی‌دانم که خود نویسنده هم به این نکته دقت کرده بوده است یا خیر. واقعاً یک شادابی خاصی در این افرادی که با دین و مذهب رابطه‌ دارند، هست. دین و مذهب که می‌گویم منظورمان فقط اسلام نیست به طور کلی دین، خدا و مذهب. آنهایی که رابطه دارند یک شادی زیبایی در کلام‌شان است و خودتان آن را متوجه می‌شوید.

در بخش سوم ایشان نظر خودشان را در مورد سوال‌هایی که از دیگران پرسیده بود مطرح می‌کند و خلاصه می‌گوید مثلاً عشق برای من مهم است و از خدا هم کلامی می‌فرماید که من برایتان می خوانم:

«برای من خدا به معنای علت اول است. منبع همه هستی ها و انرژی ها و وجودی که ما در آن زندگی و حرکت می‌کنیم و در او وجود داریم.»

د)این کتاب توصیه می شود به:

به نظرم این کتاب برای کسانی که دوست دارند درباره معنای زندگی مفاهیم بهتری را از منظر افراد مختلف ببینند و بشنوند مفید هست.

یک دعوت

توصیه می‌کنم کسانی که معنای زندگی برایشان مهم است و دوست دارند مطالعه بیشتری داشته باشند حتما این کتاب را مطالعه بکنند. در پایان از کسانی که این کتاب را قبلاً مطالعه کرده‌اند یا با توصیه ما این کتاب را مطالعه می‌کنند می‌خواهم نظرشان را در مورد مفاهیم این کتاب حتماً در این صفحه زیر همین ویدئو در وب سایت www.manemana.ir به صورت صدا برای ما ارسال کنند.

آگاه عملگرا و مانا باشید.